کد مطلب:178 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:439
مبطلات نماز
مسأله 1005ـ دوازده چیز نماز را باطل می كند كه آنها را «مبطلات نماز» می گویند.
اوّل: از بین رفتن یكی از شروط نماز
یعنی: در بین نماز یكی از شرطهای آن از بین برود.
دوم: باطل شدن وضو
مسأله 1006ـ اگر در بین نماز چیزی كه وضو را باطل می كند انجام دهد، خواه عمداً باشد یا سهواً، یا از روی ناچاری نماز او باطل است; ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط جلوگیری كند باید مطابق دستوری كه در احكام وضو گفته شد عمل نماید، همچنین خارج شدن خون از زن مستحاضه نماز را باطل نمی كند به شرط این كه به دستورات استحاضه عمل كرده باشد.
مسأله 1007ـ كسی كه بی اختیار خوابش برده (مثلاً در حال سجده خوابش برده) امّا نمی داند در سجده نماز بوده یا بعد از آن، در سجده شكر، باید نماز را اعاده كند.
سوم: دست بسته نماز خواندن
مسأله 1008ـ اگر دست بسته نماز بخواند آن گونه كه بعضی از فرق اسلامی انجام می دهند، حتّی اگر به قصد ادب دستها را روی هم بگذارد، یا دست به سینه نماز بخواند، هرچند شبیه آنها نباشد احتیاط آن است كه نماز را اعاده كند، امّا اگر از روی فراموشی و ناچاری یا برای كار دیگری مثل خاراندن دست و مانند آن باشد اشكال ندارد.
[192]
چهارم: آمین گفتن
مسأله 1009ـ اگر بعد از خواندن حمد «آمین» بگوید، احتیاط واجب این است كه نماز را تمام كند و اعاده نماید ولی اگر از روی اشتباه یا در حال تقیّه بگوید اشكال ندارد.
پنجم: پشت به قبله نماز خواندن
مسأله 1010ـ اگر پشت به قبله كند یا كاملاً به طرف راست یا چپ قبله برگردد، خواه از روی عمد باشد یا فراموشی، همچنین اگر عمداً بقدری منحرف شود كه نگویند رو به قبله است نمازش باطل است.
مسأله 1011ـ هرگاه عمداً یا سهواً صورت را به تنهایی كاملاً به طرف راست یا چپ برگرداند بنابر احتیاط واجب نمازش را اعاده كند، ولی اگر صورت را كمی بگرداند بطوری كه از قبله خارج نشود نماز باطل نمی شود.
ششم: حرف زدن
مسأله 1012ـ اگر عمداً حرف بزند، حتّی یك جمله، یا یك كلمه، حتّی كلمه دو حرفی مانند «من» و «ما» نماز او باطل است بلكه بنابر احتیاط اگر دو حرف معنی دار هم نباشد نماز باطل می شود (منظوراز احتیاط در مبطلات نماز آن است كه نماز را تمام كرده بعد اعاده كند).
مسأله 1013ـ سخن گفتن از روی سهو و فراموشی و نسیان نماز را باطل نمی كند.
مسأله 1014ـ هرگاه كلمه ای بگوید كه یك حرف بیشتر ندارد چنانچه معنی داشته باشد (مانند «ق» در عربی یعنی نگه دار) و معنی آن را قصد كند نمازش باطل است و اگر قصد نكند امّا متوجّه معنی آن باشد احتیاط آن است كه نماز را اعاده كند.
[193]
مسأله 1015ـ سرفه كردن، آه كشیدن، عطسه زدن، نماز را باطل نمی كند، هرچند عمدی باشد، ولی گفتن «آخ» و «آه» و مانند اینها كه دو حرف دارد اگر عمدی باشد بنابر احتیاط واجب نماز را باطل می كند.
مسأله 1016ـ ذكر خدا، قرائت قرآن دعا، در هر جای نماز جایز است اگر جمله ای را مانند «اَللّهُ اَكْبَرُ» به قصد ذكر خدا بگوید، امّا در موقع گفتن، صدا را بلندكند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد، ولی دعا و ذكر به زبانهای غیر عربی اشكال دارد.
مسأله 1017ـ تكرار كردن آیات حمد و سوره یا ذكرهای ركوع و سجود و تسبیحات برای ثواب یا برای احتیاط مانعی ندارد، امّا اگر به خاطر وسوسه باشد اشكال دارد.
مسأله 1018ـ نمازگزار نباید در حال نماز به دیگری سلام كند، ولی اگر دیگری به او سلام كند جواب او واجب است، امّا جواب باید مانند سلام باشد، مثلاً اگر گفت: «اَلسَّلامُ عَلَیْكَ» در جواب بگوید «اَلسَّلامُ عَلَیْكَ» و اگر بگوید «سَلامٌ عَلَیْكُمْ» در جواب بگوید «سَلامٌ عَلَیْكُمْ»، حتّی اگر بگوید «سلام» در جواب باید بگوید «سلام».
مسأله 1019ـ در غیر نماز هم جواب سلام واجب، امّا سلام كردن مستحبّ است و باید جواب را طوری بگوید كه جواب سلام محسوب شود، یعنی اگر زیاد فاصله بیندازد كه جواب محسوب نشود كار حرامی كرده و جواب دادن واجب نیست.
مسأله 1020ـ اگر كسی در حال نماز جواب سلام را ندهد گناه كرده ولی نمازش صحیح است.
مسأله 1021ـ واجب است جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود، امّا اگر سلام كننده كر باشد یا در محیطی است كه سر و صدا زیاد است چنانچه بطور معمول جواب دهد كافی است و احتیاط آن است كه با اشاره نیز به او بفهماند.
مسأله 1022ـ جواب سلام را باید به قصد جواب بگوید، نه به قصد قرائت بعضی از آیات قرآن و مانند آن.
مسأله 1023ـ هرگاه مرد یا زن نامحرم حتّی بچّه ای كه خوب و بد را می فهمد به
[194]
نمازگزار یا غیر نمازگزار سلام كند جواب او واجب است.
مسأله 1024ـ هرگاه سلام از روی مسخره یا شوخی باشد و یا طوری غلط بگوید كه سلام حساب نشود جواب آنها لازم نیست و احتیاط واجب آن است كه در جواب سلام غیر مسلمان فقط «سلام» بگوید، یا تنها «علیك».
مسأله 1025ـ اگر كسی وارد مجلس شود و به جمعیّت سلام كند جواب او بر همه واجب است، ولی اگر یك نفر جواب دهد كافی است.
مسأله 1026ـ هرگاه به عدّه ای سلام كند و در میان آنها بعضی مشغول نماز باشند اگر نمازگزار شك كند كه سلام كننده قصد او را داشته یا نه، نباید جواب دهد و نیز اگر بداند قصد او را هم داشته، ولی دیگری جواب سلام را بدهد، امّا در این صورت اگر دیگران جواب نگویند او باید جواب دهد.
مسأله 1027ـ سلام كردن از مستحبّات مؤكّد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأكید فراوان شده است و سزاوار است كه سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
مسأله 1028ـ اگر دو نفر همزمان به یكدیگر سلام كنند احتیاط واجب آن است كه هر دو جواب دهند.
مسأله 1029ـ این كه بعضی در جواب سلام می گویند: «سلام از من» كافی نیست، بلكه سلام دیگر از ناحیه شخص مقابل محسوب می شود و هر دو احتیاطاً باید بعد از آن جواب دهند.
مسأله 1030ـ مستحبّ است جواب سلام را بهتر از سلام بگویند (البتّه در نماز همان گونه كه گفته شد باید مثل آن باشد) مثلاً اگر كسی درغیر نماز بگوید: «سَلامٌ عَلَیْكُمْ» در جواب بگوید : «سَلامٌ عَلَیْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ».
هفتم: خنده
مسأله 1031ـ خنده عمدی و با صدا نماز را باطل می كند و همچنین خنده ای كه در
[195]
آن بی اختیار باشد، امّا تبسم و لبخند نماز را باطل نمی كند هرچند عمدی باشد و نیز خنده سهوی به گمان این كه در حال نماز نیست موجب باطل شدن نماز نمی شود.
مسأله 1032ـ هرگاه برای جلوگیری از صدای خنده به خود فشار آورد بطوری
كه حالش تغییر كند و رنگش سرخ شود و بدن تكان بخورد بطوری كه
از شكل نمازگزار بیرون رود نماز او باطل است واگر به این حد نرسد اشكالی
ندارد.
هشتم: گریه كردن
مسأله 1033ـ گریه كردن با صدا نماز را باطل می كند هرچند بی اختیارشود، بلكه بنابر احتیاط واجب گریه بی صدا نیز نماز را باطل می كند اینهادر صورتی است كه گریه از ترس خدا و برای آخرت نباشد، و الاّ نه تنها نماز را باطل نمی كند، بلكه از بهترین اعمال و از كارهای اولیای خداست.
نهم: بهم خوردن صورت نماز
مسأله 1034ـ كارهایی كه صورت نماز را به هم می زند مانند كف زدن و به هوا پریدن و مانند آن، خواه از روی عمد باشد یا از روی فراموشی باعث باطل شدن نماز است، امّا كارهایی كه صورت نماز را به هم نمی زند اشكالی ندارد مانند اشاره كردن به دست.
مسأله 1035ـ هرگاه در اثناء نماز آنقدر سكوت كند كه از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل است، امّا اگر مقداری سكوت كند و شك كند كه آیا این مقدار سكوت، نماز را به هم زده یا نه، نمازش صحیح است، همچنین اگر كاری انجام داده كه شك دارد صورت نماز را به هم می زند یا نه.
[196]
دهم: خوردن و آشامیدن
مسأله 1036ـ خوردن و آشامیدن به گونه ای كه صورت نماز را به هم زند موجب باطل شدن نماز است، ولی اگر ذرّاتی از غذا و مانند آن در دهان باشد و موقع نماز فرو برد نماز را باطل نمی كند.
یازدهم: شك
مسأله 1037ـ از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی، یا سه ركعتی، همچنین شك در ركعت اوّل و دوم نماز چهار ركعتی است.
دوازدهم: كم یا زیاد كردن اركان
مسأله 1038ـ اگر ركنی از اركان نماز را كم یا زیاد كند عمداً باشد یا سهواً، مانند كم و زیاد كردن ركوع، یا دو سجده باهم موجب باطل شدن نماز است، امّا كم و زیاد كردن چیزی كه ركن نیست اگر عمدی نباشد اشكالی ندارد و اگر از روی عمد باشد نماز را باطل می كند، مانند كم و زیاد كردن یك سجده.
مسأله 1039ـ هرگاه بعد از نماز شك كند كه چیزی از مبطلات را در نماز انجام داده یا نه اعتنا نكند و نمازش صحیح است.
اموری كه در نماز مكروه است
مسأله 1040ـ هركاری كه خضوع و خشوع نمازگزار را از بین ببرد مكروه است، از جمله نگاه كردن به چپ و راست (البته اگر صورت را زیاد برگرداند نماز اشكال دارد) و بازی كردن با ریش و با دست خود و داخل كردن انگشتها در یكدیگر و انداختن آب دهان و نگاه كردن به خط انگشتر و نیز مكروه است هنگامی كه مشغول حمد و
[197]
سوره و ذكر نماز است برای شنیدن حرف كسی ساكت شود، همچنین مكروه است كه انسان در موقع خواب آلودگی یا وقتی كه نیاز به دفع بول و غائط دارد، یا لباس تنگ در تن كرده نماز بخواند.
مواردی كه شكستن نماز جایز است
مسأله 1041ـ شكستن نماز واجب عمداً بنابر احتیاط جایز نیست، ولی برای جلوگیری كردن از ضرر قابل توجّه مالی یا بدنی مانعی ندارد، مثلاً اگر جان نمازگزار یا كسی كه حفظ جان او واجب است به خطر بیفتد و بدون شكستن نماز رفع خطر ممكن نباشد باید نماز را شكست، همچنین برای حفظ مالی كه نگهداری آن لازم است، امّا برای مالی كه اهمّیّت چندانی ندارد، مكروه است.
مسأله 1042ـ هرگاه مشغول نماز باشد و طلبكاری طلب خود را مطالبه كند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد و صورت نماز به هم نخورد بهتر است در همان حال بپردازد، ولی اگر بدون شكستن نماز ممكن نیست صبر كند تا نماز تمام شود و این مقدار تأخیر منافات با فوریت ادای دین ندارد مگر این كه ضرورت خاصی داشته باشد، مثل این كه همراهان وهمسفران طلبكار می روند واو به زحمت می افتد.
مسأله 1043ـ هرگاه در اثناء نماز بفهمد مسجد نجس شده و تطهیر مسجد نماز را به هم نزند آن را تطهیر كند، در غیر این صورت بعد از نماز اقدام به تطهیر مسجد نماید و احتیاط آن است كه نماز خود را طولانی نكند.
مسأله 1044ـ در مواردی كه شكستن نماز واجب است چنانچه ادامه دهد معصیت كرده و نماز او نیز اشكال دارد.
مسأله 1045ـ اگر پیش از ركوع متوجّه شود اذان و اقامه را فراموش كرده چنانچه وقت وسعت داشته باشد بهتر است نماز را بشكند و اذان و اقامه را بگوید و دوباره
[198]
شروع كند.
اوّل: از بین رفتن یكی از شروط نماز
یعنی: در بین نماز یكی از شرطهای آن از بین برود.
دوم: باطل شدن وضو
مسأله 1006ـ اگر در بین نماز چیزی كه وضو را باطل می كند انجام دهد، خواه عمداً باشد یا سهواً، یا از روی ناچاری نماز او باطل است; ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط جلوگیری كند باید مطابق دستوری كه در احكام وضو گفته شد عمل نماید، همچنین خارج شدن خون از زن مستحاضه نماز را باطل نمی كند به شرط این كه به دستورات استحاضه عمل كرده باشد.
مسأله 1007ـ كسی كه بی اختیار خوابش برده (مثلاً در حال سجده خوابش برده) امّا نمی داند در سجده نماز بوده یا بعد از آن، در سجده شكر، باید نماز را اعاده كند.
سوم: دست بسته نماز خواندن
مسأله 1008ـ اگر دست بسته نماز بخواند آن گونه كه بعضی از فرق اسلامی انجام می دهند، حتّی اگر به قصد ادب دستها را روی هم بگذارد، یا دست به سینه نماز بخواند، هرچند شبیه آنها نباشد احتیاط آن است كه نماز را اعاده كند، امّا اگر از روی فراموشی و ناچاری یا برای كار دیگری مثل خاراندن دست و مانند آن باشد اشكال ندارد.
[192]
چهارم: آمین گفتن
مسأله 1009ـ اگر بعد از خواندن حمد «آمین» بگوید، احتیاط واجب این است كه نماز را تمام كند و اعاده نماید ولی اگر از روی اشتباه یا در حال تقیّه بگوید اشكال ندارد.
پنجم: پشت به قبله نماز خواندن
مسأله 1010ـ اگر پشت به قبله كند یا كاملاً به طرف راست یا چپ قبله برگردد، خواه از روی عمد باشد یا فراموشی، همچنین اگر عمداً بقدری منحرف شود كه نگویند رو به قبله است نمازش باطل است.
مسأله 1011ـ هرگاه عمداً یا سهواً صورت را به تنهایی كاملاً به طرف راست یا چپ برگرداند بنابر احتیاط واجب نمازش را اعاده كند، ولی اگر صورت را كمی بگرداند بطوری كه از قبله خارج نشود نماز باطل نمی شود.
ششم: حرف زدن
مسأله 1012ـ اگر عمداً حرف بزند، حتّی یك جمله، یا یك كلمه، حتّی كلمه دو حرفی مانند «من» و «ما» نماز او باطل است بلكه بنابر احتیاط اگر دو حرف معنی دار هم نباشد نماز باطل می شود (منظوراز احتیاط در مبطلات نماز آن است كه نماز را تمام كرده بعد اعاده كند).
مسأله 1013ـ سخن گفتن از روی سهو و فراموشی و نسیان نماز را باطل نمی كند.
مسأله 1014ـ هرگاه كلمه ای بگوید كه یك حرف بیشتر ندارد چنانچه معنی داشته باشد (مانند «ق» در عربی یعنی نگه دار) و معنی آن را قصد كند نمازش باطل است و اگر قصد نكند امّا متوجّه معنی آن باشد احتیاط آن است كه نماز را اعاده كند.
[193]
مسأله 1015ـ سرفه كردن، آه كشیدن، عطسه زدن، نماز را باطل نمی كند، هرچند عمدی باشد، ولی گفتن «آخ» و «آه» و مانند اینها كه دو حرف دارد اگر عمدی باشد بنابر احتیاط واجب نماز را باطل می كند.
مسأله 1016ـ ذكر خدا، قرائت قرآن دعا، در هر جای نماز جایز است اگر جمله ای را مانند «اَللّهُ اَكْبَرُ» به قصد ذكر خدا بگوید، امّا در موقع گفتن، صدا را بلندكند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد، ولی دعا و ذكر به زبانهای غیر عربی اشكال دارد.
مسأله 1017ـ تكرار كردن آیات حمد و سوره یا ذكرهای ركوع و سجود و تسبیحات برای ثواب یا برای احتیاط مانعی ندارد، امّا اگر به خاطر وسوسه باشد اشكال دارد.
مسأله 1018ـ نمازگزار نباید در حال نماز به دیگری سلام كند، ولی اگر دیگری به او سلام كند جواب او واجب است، امّا جواب باید مانند سلام باشد، مثلاً اگر گفت: «اَلسَّلامُ عَلَیْكَ» در جواب بگوید «اَلسَّلامُ عَلَیْكَ» و اگر بگوید «سَلامٌ عَلَیْكُمْ» در جواب بگوید «سَلامٌ عَلَیْكُمْ»، حتّی اگر بگوید «سلام» در جواب باید بگوید «سلام».
مسأله 1019ـ در غیر نماز هم جواب سلام واجب، امّا سلام كردن مستحبّ است و باید جواب را طوری بگوید كه جواب سلام محسوب شود، یعنی اگر زیاد فاصله بیندازد كه جواب محسوب نشود كار حرامی كرده و جواب دادن واجب نیست.
مسأله 1020ـ اگر كسی در حال نماز جواب سلام را ندهد گناه كرده ولی نمازش صحیح است.
مسأله 1021ـ واجب است جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود، امّا اگر سلام كننده كر باشد یا در محیطی است كه سر و صدا زیاد است چنانچه بطور معمول جواب دهد كافی است و احتیاط آن است كه با اشاره نیز به او بفهماند.
مسأله 1022ـ جواب سلام را باید به قصد جواب بگوید، نه به قصد قرائت بعضی از آیات قرآن و مانند آن.
مسأله 1023ـ هرگاه مرد یا زن نامحرم حتّی بچّه ای كه خوب و بد را می فهمد به
[194]
نمازگزار یا غیر نمازگزار سلام كند جواب او واجب است.
مسأله 1024ـ هرگاه سلام از روی مسخره یا شوخی باشد و یا طوری غلط بگوید كه سلام حساب نشود جواب آنها لازم نیست و احتیاط واجب آن است كه در جواب سلام غیر مسلمان فقط «سلام» بگوید، یا تنها «علیك».
مسأله 1025ـ اگر كسی وارد مجلس شود و به جمعیّت سلام كند جواب او بر همه واجب است، ولی اگر یك نفر جواب دهد كافی است.
مسأله 1026ـ هرگاه به عدّه ای سلام كند و در میان آنها بعضی مشغول نماز باشند اگر نمازگزار شك كند كه سلام كننده قصد او را داشته یا نه، نباید جواب دهد و نیز اگر بداند قصد او را هم داشته، ولی دیگری جواب سلام را بدهد، امّا در این صورت اگر دیگران جواب نگویند او باید جواب دهد.
مسأله 1027ـ سلام كردن از مستحبّات مؤكّد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأكید فراوان شده است و سزاوار است كه سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
مسأله 1028ـ اگر دو نفر همزمان به یكدیگر سلام كنند احتیاط واجب آن است كه هر دو جواب دهند.
مسأله 1029ـ این كه بعضی در جواب سلام می گویند: «سلام از من» كافی نیست، بلكه سلام دیگر از ناحیه شخص مقابل محسوب می شود و هر دو احتیاطاً باید بعد از آن جواب دهند.
مسأله 1030ـ مستحبّ است جواب سلام را بهتر از سلام بگویند (البتّه در نماز همان گونه كه گفته شد باید مثل آن باشد) مثلاً اگر كسی درغیر نماز بگوید: «سَلامٌ عَلَیْكُمْ» در جواب بگوید : «سَلامٌ عَلَیْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ».
هفتم: خنده
مسأله 1031ـ خنده عمدی و با صدا نماز را باطل می كند و همچنین خنده ای كه در
[195]
آن بی اختیار باشد، امّا تبسم و لبخند نماز را باطل نمی كند هرچند عمدی باشد و نیز خنده سهوی به گمان این كه در حال نماز نیست موجب باطل شدن نماز نمی شود.
مسأله 1032ـ هرگاه برای جلوگیری از صدای خنده به خود فشار آورد بطوری
كه حالش تغییر كند و رنگش سرخ شود و بدن تكان بخورد بطوری كه
از شكل نمازگزار بیرون رود نماز او باطل است واگر به این حد نرسد اشكالی
ندارد.
هشتم: گریه كردن
مسأله 1033ـ گریه كردن با صدا نماز را باطل می كند هرچند بی اختیارشود، بلكه بنابر احتیاط واجب گریه بی صدا نیز نماز را باطل می كند اینهادر صورتی است كه گریه از ترس خدا و برای آخرت نباشد، و الاّ نه تنها نماز را باطل نمی كند، بلكه از بهترین اعمال و از كارهای اولیای خداست.
نهم: بهم خوردن صورت نماز
مسأله 1034ـ كارهایی كه صورت نماز را به هم می زند مانند كف زدن و به هوا پریدن و مانند آن، خواه از روی عمد باشد یا از روی فراموشی باعث باطل شدن نماز است، امّا كارهایی كه صورت نماز را به هم نمی زند اشكالی ندارد مانند اشاره كردن به دست.
مسأله 1035ـ هرگاه در اثناء نماز آنقدر سكوت كند كه از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل است، امّا اگر مقداری سكوت كند و شك كند كه آیا این مقدار سكوت، نماز را به هم زده یا نه، نمازش صحیح است، همچنین اگر كاری انجام داده كه شك دارد صورت نماز را به هم می زند یا نه.
[196]
دهم: خوردن و آشامیدن
مسأله 1036ـ خوردن و آشامیدن به گونه ای كه صورت نماز را به هم زند موجب باطل شدن نماز است، ولی اگر ذرّاتی از غذا و مانند آن در دهان باشد و موقع نماز فرو برد نماز را باطل نمی كند.
یازدهم: شك
مسأله 1037ـ از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی، یا سه ركعتی، همچنین شك در ركعت اوّل و دوم نماز چهار ركعتی است.
دوازدهم: كم یا زیاد كردن اركان
مسأله 1038ـ اگر ركنی از اركان نماز را كم یا زیاد كند عمداً باشد یا سهواً، مانند كم و زیاد كردن ركوع، یا دو سجده باهم موجب باطل شدن نماز است، امّا كم و زیاد كردن چیزی كه ركن نیست اگر عمدی نباشد اشكالی ندارد و اگر از روی عمد باشد نماز را باطل می كند، مانند كم و زیاد كردن یك سجده.
مسأله 1039ـ هرگاه بعد از نماز شك كند كه چیزی از مبطلات را در نماز انجام داده یا نه اعتنا نكند و نمازش صحیح است.
اموری كه در نماز مكروه است
مسأله 1040ـ هركاری كه خضوع و خشوع نمازگزار را از بین ببرد مكروه است، از جمله نگاه كردن به چپ و راست (البته اگر صورت را زیاد برگرداند نماز اشكال دارد) و بازی كردن با ریش و با دست خود و داخل كردن انگشتها در یكدیگر و انداختن آب دهان و نگاه كردن به خط انگشتر و نیز مكروه است هنگامی كه مشغول حمد و
[197]
سوره و ذكر نماز است برای شنیدن حرف كسی ساكت شود، همچنین مكروه است كه انسان در موقع خواب آلودگی یا وقتی كه نیاز به دفع بول و غائط دارد، یا لباس تنگ در تن كرده نماز بخواند.
مواردی كه شكستن نماز جایز است
مسأله 1041ـ شكستن نماز واجب عمداً بنابر احتیاط جایز نیست، ولی برای جلوگیری كردن از ضرر قابل توجّه مالی یا بدنی مانعی ندارد، مثلاً اگر جان نمازگزار یا كسی كه حفظ جان او واجب است به خطر بیفتد و بدون شكستن نماز رفع خطر ممكن نباشد باید نماز را شكست، همچنین برای حفظ مالی كه نگهداری آن لازم است، امّا برای مالی كه اهمّیّت چندانی ندارد، مكروه است.
مسأله 1042ـ هرگاه مشغول نماز باشد و طلبكاری طلب خود را مطالبه كند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد و صورت نماز به هم نخورد بهتر است در همان حال بپردازد، ولی اگر بدون شكستن نماز ممكن نیست صبر كند تا نماز تمام شود و این مقدار تأخیر منافات با فوریت ادای دین ندارد مگر این كه ضرورت خاصی داشته باشد، مثل این كه همراهان وهمسفران طلبكار می روند واو به زحمت می افتد.
مسأله 1043ـ هرگاه در اثناء نماز بفهمد مسجد نجس شده و تطهیر مسجد نماز را به هم نزند آن را تطهیر كند، در غیر این صورت بعد از نماز اقدام به تطهیر مسجد نماید و احتیاط آن است كه نماز خود را طولانی نكند.
مسأله 1044ـ در مواردی كه شكستن نماز واجب است چنانچه ادامه دهد معصیت كرده و نماز او نیز اشكال دارد.
مسأله 1045ـ اگر پیش از ركوع متوجّه شود اذان و اقامه را فراموش كرده چنانچه وقت وسعت داشته باشد بهتر است نماز را بشكند و اذان و اقامه را بگوید و دوباره
[198]
شروع كند.